Artículos publicados en La Opinión A Coruña

Wednesday, October 26, 2005

José Luis Méndez Romeu: “Temos dificultades para cubrir os postos directivos”

© Tucho Valdés

Ao seu cargo ten algúns dos aspectos máis significativos do programa do novo Goberno: leis claves e proxectos emblemáticos como a nova policía autonómica de Galicia
Escoitándolle falar da herdanza que lles deixou o Goberno anterior, calquera diría que o van ter moi difícil para resolver os problemas que plantexa unha administración que suma arredor de 80.000 efectivos en emprego directo e bastantes miles como emprego indirecto.
–Temos, por exemplo, unha situación organizativa e salarial dos funcionarios manifestamente mellorable, dificultades para cubrir os postos directivos por ser unha estructura pouco competitiva con respecto a outras administracións, un número de persoas con contratos temporais e un conxunto de situacións de organización interna dos funcionarios que son protestadas a cotío polos propios sindicatos —con toda a razón— dado que non se corresponden cunha administración moderna. A carón disto temos problemas derivados de incorrectas contratacións, sobre todo das asistencias técnicas (hais un elevado número de empresas alleas á Administración que traballan dentro dela e que non sempre están suficientemente xustificadas) e temos tamén a evidencia de que a Administración, nos aspectos de infraestructuras, non está no nivel de modernización que debería. Por exemplo: dende o punto de vista da utilización da tecnoloxía informática, estamos moi pouco avanzados.
–Así que non lles vai chegar cunha lexislatura para arranxar a situación.
–A Administración é un monstruo difícil de cambiar. Nese sentido os cambios van a ser forzosamente lentos.
–Os socialistas pasaron anos denunciando a administración paralela. Cando van resolver esa situación?
–A Consellería de Economía está estudiando o problema do conxunto de empresas e organismos autónomos, que son arredor de medio centenar, para estudiar unha estratexia que ao longo do ano 2006 permita tomar decisións sobre datos e non só sobre xuízos apriorísticos. É evidente que as sociedades anónimas de titularidade pública teñen que ter un carácter de empresa e, se non o teñen (e o máis evidente é a súa conta de resultados), non se poden chamar empresas. Os organismos autónomos teñen distinto carácter: hainos estrictamente administrativos que buscan ter unha mayor axilidade, hainos de carácter autónomo en razón dos sectores aos que atenden... Todo este mundo cremos que ten que ser reordenado tanto dende o punto de vista xurídico como dende o punto de vista do emprego e de eficiencia. Ese ten que ser o obxectivo do primeiro ano de goberno.
–Cabe esperar unha reducción do número destas entidades?
–A censura que fixemos ata agora é polo excesivo número de organismos. Polo tanto, parece que calquera intento de racionalización debería producir un número menor.
–Pasou dun lado ao outro da mesa de negociación de transferencias. Que temos pendente?
–Realmente, competencias pendentes de transferencia a Galicia quedan moi poucas e case todas con carácter moi secundario. Quedan aspectos relacionados coa formación continua, co parque das illas atlánticas, co Instituo Social da Mariña, co seguro escolar e poucas cosas máis. E logo algunhas cuestións que se poden considerar de distinto xeito no momento en que son acordos entre admnistracións. Por exemplo, a xestión dos portos de interés do Estado, que neste momento xa teñen direccións nomeadas polo Goberno autonómico, donde probablemente se poden dar avances importantes con outro tipo de normativa.
–De verdade necesitan os cidadáns unha reforma do Estatuto de Autonomía?
–Esa é unha boa pregunta. E probablemente, se se fai unha enquisa na rúa os resultados de apoio non serían superiores aos que tivo o Estatuto vixente. A reforma é un debate exclusivamente da vida política. Os cambios que poida producir non van incidir directamente e con carácter inmediato nos cidadáns. Van millorar a articulación das decisións do Goberno galego coas do Goberno do Estado, poden mellorar algunhas liñas difusas no exercicio das competencias que hoxe existen e que os cidadáns si que ás veces sufren, e pode mellorar a capacidade do Goberno galego para tomar decisións axustadas ás necesidades do país. Nada disto vai significar nin o cambio radical que significou o Estatuto de 1980 con respecto á etapa anterior, do Estado centralista, nin un cambio apreciable nos poderes autonómicos de Galicia.
–Tan ameazada está a bandeira española que hai que facerlle homenaxes?
–Creo que o que se ten plantrexado por parte do alcalde da Coruña non é unha reacción frente a unha ameaza senon máis ben unha reafirmación duns valores comúns que son os que defende a Constitución de 1978 (por certo: a Constitución de máis longa vixencia na historia de España) e que son os da convivencia, do respeto mutuo e do pluralismo. E creo que o feito de que sexa o señor Vázquez o que o faga ten un significado engadido que é o recoñecemento dunha figura, dunha persoa de inequívoca traxectoria constitucionalista, de inequívoca defensa dese patrimonio común que significou a Constitución —o que alomenos debe merecer o respeto de todos os cidadáns demócratas—. Que haxa cidadáns que teñan unha idea diferente de cómo debe ser a convivencia non me parece motivo para unha manifestación violenta.
–É que hai quen pensa que o que de verdade está ameazado é a identidade galega da Coruña.
–Eu nunca notei que na Coruña houbese nunca un problema de falta de identidade galega. O que é cidadán coruñés síntese fondamente coruñés, absolutamente galego e inequívocamente español.E creo que teño certa experiencia como veciño desda cidade para falar no nome de moitas persoas.
–Haberá reforma electoral sen o PP?
–Eu creo que é convinte que a reforma da Lei Electoral, como en xeral as normas de carácter xeral, teña o máximo consenso posible, porque é o que garantiza que dure no tempo. A última reforma foi imposta unilateralmente polo Partido Popular e creo que foi un erro. Creo que ó final se chegará a un punto de acordo que faga posible modernizar unha norma que quedou anticuada nalgunhas das súas formulacións.
–Está claro no caso do voto emigrante, suficientemente debatido no que atinxe á representación por provincias pero, por que habería que modificala lei para variar a porcentaxe de voto que dá acceso ao Parlamento?
–Probablemente hoxe ese debate en Galicia sexa bastante teórico porque a cuarta forza en Galicia en termos electorais está moi lonxe non xa do cinco [por cento do voto emitido] senon mesmo do tres. E non parece que iso vaia cambiar no futuro. Eu creo que o debate se produce sobre a necesidade de manter un umbral que ten reducido a vida política galega a só tres forzas. Eso ten sen dúbida vantaxes pero ten tamén algúns inconvintes. É evidente que no momento actual só caben dous tipos de goberno posibles e que o arco parlamentario galego é reducido. Non é un problema que debamos considerar como prioritario pero aproveitando a reforma evidentemente todas as cuestións deben ser sometidas a debate. E ista é unha cuestión que, probablemente, se non a curto prazo si a medio, podería permitir que algún sector de cidadáns puidera atopar unha forma de representación política.
–Por que acabar coa inelixibilidade dos alcaldes?
–En realidade a pregunta sería por qué mantela, cal é a vantaxe de manter unha inelixibilidade que priva ao Parlamento do concurso de persoas con experiencia na xestión, con experiencia no liderazgo e que podería enriquecer o Parlamento, sen perxuízo de que houbese logo unha incompatibilidade de facto.
–O presidente tense amosado favorable á limitación de mandatos. Debería regularse nesa lei?
–Pódese regular ahí, pero o lugar ideal sería a lei da Xunta e do seu Presidente, que probablemente tamén deberá ser obxecto dunha modernización logo de vinte anos de vixencia. É un compromiso persoal expresado polo señor Touriño e que terá que ser transformado nalgún tipo de compromiso formal para que poida ter eficacia no futuro.
–Dependen da súa Consellería tres das leis nas que descansa a representación máis evidente do cambio: transparencia, subvencións e publicidade. Haberá algun gran proxecto lexislativo este ano, ademáis dos presupostos?
–Vamos a tratar de que a lei de transparencia esté no Parlamento este ano, no 2005, e as outras dúas a principios de 2006. O procedemento de elaboración das leis é moi lento, necesita moitos informes preceptivos. É difícil que de aquí a decembro teñamos a capacidade de levar proxectos de lei complexos que sen embargo estamos redactando, dende una lei de policía autonómica ata una lei de réxime local.
–Para cando os medios precisos para acabar co atasco xudicial?
–O atasco judicial é un concepto un tanto equívoco. Nós temos estatísticas de actividade de cada xulgado de Galicia —tamén as teñen os xuízes—. E eso pódese poñer en relación cos módulos que marca o Consello Xeral do Poder Xudicial e determinar se hai retraso ou mellora sobre as medias do Estado. O problema da xustiza non é só un problema de xulgados, é un problema de procedemento. Precisamente a reforma legal que impulsa o Ministerio de Xustiza para a sustitución do actual proceso de tramitación por un máis de acordo co século XXI debería servir para axilizar os tempos na vida xudicial. Aquí en Galicia estase a seguir un proceso de creación de novos xulgados, de novas unidades xudiciais que continuará en 2006 e que deberá situarnos pouco a pouco nas medias do Estado.
–Van impulsar a demanda do Parlamento de 2001 de que as autonomías elixan maxistrados do Constitucional e que o Superior de Xustiza sexa última instancia?
–O Goberno do Estado ten o compromiso de reformar o Tribunal Supremo para que quede como un órgano de casación e de unificación doctrinal e transferir moitos dos asuntos que hoxe deciden os Tribunais Superiores das comunidades autónomas. Polo que respecta ao proceso de participación no Tribunal Constitucional, temos un problema máis complexo, porque ten un número de maxistrados limitado e na súa constitución participan xa distintos poderes do Estado. Pódese establecer un sistema de coparticipación pero difícilmente poderíamos ter un sistema no que propuxesen máis organismos que prazas a cubrir. A reforma do Constitucional está vencellada indirectamente á reforma doutros órganos do Estado, por exemplo do Senado. E isto podería axudar a formar unha vontade común das comunidades autónomas máis que o establecemento de cuotas territoriais que sempre teñen algúns riscos engadidos.
–Falou no Parlamento da loita contra a contaminación acústica. Como acabar co botellón?
–Este problema foi obxecto dun debate moi vivo no último congreso de veciños en Lugo hai poucas semanas. Preocupa fondamente á federación galega de concellos e é un problema que nós queremos abordar con eles, delimitando un marco algo distinto do actual (hai un nivel de picaresca que non podemos esquecer) pero tamén creando unha conciencia social, porque o botellón, non o esquezamos, forma parte dunha determinada forma cultural, dunha forma de entender o ocio. Cambiar as costumes de ducias de milleiros de mozos non se fai polo Diario Oficial de Galicia. Faise a través de sensibilización, de pacto e dende logo con medidas paulatinas que fagan máis complicado, ou con outros custos, realizar actividades que alteran a vida normal dos cidadáns.
–Por que non serían mellores as comarcas que as provincias para ordenar o territorio?
–A pregunta sería a inversa: Por que terían que ser mellores? As provincias levan funcionando 160 anos en España e están bastante consolidadas na mentalidade dos cidadáns, porque son as unidades en que se artella a vida administrativa. Pasar desa estructura a unha distinta implica alomenos ter claro os custos e os servicios que se deben prestar e se se deben prestar en sustitución dos que fan as provincias ou ademais dos que fan as provincias. E isto non é unha discusión menor en termos de custos financieiros. O Goberno galego o que ten comprometido no seu programa é un modelo distinto non tanto de organización administrativa como de planificación do territorio baseado no recoñecemento das dúas grandes áreas metropolitanas (e probablemente non todo o mundo comparte cales son esas grandes áreas: o goberno fala de Vigo-Pontevedra e de Ferrol-Coruña) no recoñecemento das grandes áreas urbanas (en torno a Lugo, Ourense e Santiago) e na evidencia de que temos un número de cabeceiras comarcais e de distrito que funcionan de feito como lugares de referencia para as zonas rurais. O conxunto destes tres niveis debería de ser o marco de planificación de investimentos, de actuacións e de ordenación progresiva dos servizos da administración. Pero non deberíamos de pensar en crear novas estructuras administrativas que teñen un custo elevado.
–Vostede sostén que a Xunta restou autonomía aos concellos. En que?
–Nuha excesiva tutela, nun excesivo intervencionismo. O exemplo típico é a lexislación urbanística. Cada vez que se produce unha modificación no planeamento os expedientes son reiteradamente aprobados no concello e na Xunta. A experiencia destes anos demostra que esa sucesión e controis non introduciu melloras no resultado final. Pola contra, falamos do feísmo no marco dunha sociedade na que o urbanismo está absolutamente regulamentado. Polo tanto, parece que dar algo máis de autonomía e correlativamente máis responsabilidade ás administracións locais non debería ser negativo. E o mesmo poderiamos predicar dos servizos sociais de proximidade, das políticas relacionadas co ocio, dos poderes que deben ter os alcaldes para poder ser efectivos no cumprimento das ordenanzas. Creo que o desafío local en Galicia e en España é algo pendente dende hai moitos anos e deberíamos de, paseniñamente pero sen demora, dar pasos nesa dirección.
–Levamos moitos anos oíndo falar do pacto local e segue sen avanzar. Atrévese a poñer datas e contidos?
–Eu teño proposto á federación de concellos que o pacto local será antes de fin de ano ou non será. O pacto local, como o seu nome indica, é un acordo político, un documento que ten o valor que lle queiramos dar na vida política. Non son acordos administrativos ou financieiros. Polo tanto, o que compre facer é transformar ese pacto nun acordo administrativo e financieiro. E creo que no acordo financieiro teremos un fácil achegamento de posturas nos orzamentos de 2006 e que nalgúns dos aspectos que estaban presentes nesa proposta de pacto local poderemos chegar a acordos con dificultade. Noutros penso que non será posible un acordo e creo que antes de decembro deberemos de explicitar esto: aqueles asuntos nos que poda haber un acordo con efectos de 2006 e aqueles outros nos que non será posible chegar a un acordo por moitas voltas que lle demos no futuro. Poñerei un exemplo: podemos chegar a un acordo en aspectos financieiros, creo que podemos chegar a acordos en aspectos relacionados con algún servizo que prestan os concellos pero que son financiados directa ou indirectamente pola autonomía (como os servizos contraincendios) e creo que non será posible chegar a un acordo na sustitución dos concellos nas súas obrigas de mantenemento dos centros educativos. porque significa unha cifra no conxunto de Galicia elevadísima e porque para eses gastos recibían ata agora finaciamento do Estado os propios concellos. Por tanto, hai asuntos nos que o acordo é viable, outros nos que se producirá, pero tamén sabemos que nalgún non haberá acordo posible. Tamén o saben eles.

0 Comments:

Post a Comment

<< Home